Bugün Dünya Turizm Günü

Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) tarafından belirlenen 27 Eylül tarihi, 1980 yılından bu yana her yıl turizmin uluslararası toplum için önemini vurgulamak ve farkındalık yaratmak amacıyla Dünya Turizm Günü olarak kutlanıyor. Bu özel gün 2021’de “Kapsayıcı Büyüme için Turizm” teması ile kutlanırken, sektör COVID-19 salgını dolayısıyla zorlu bir dönemeçte ilerlemeyi sürdürüyor.

Geçtiğimiz yıl tüm dünyada hükümetler COVID-19’un sağlık sistemleri üzerinde oluşturduğu baskıyı kırmak ve can kayıplarını önlemek amacıyla ulusal ve uluslararası bazda kitlesel hareketleri azaltıcı tedbirler aldı. Bu konjonktürde, salgının ekonomik etkileri ve tüketicilerin seyahat aktivitelerine yönelik iştahındaki azalış turizmi COVID-19’dan en derin biçimde etkilenen sektörlerden biri haline getirdi. Geçtiğimiz yılın tamamında uluslararası turist sayısı %74 daralırken, görünümün görece normal olduğu Ocak ve Şubat ayları dışarıda bırakıldığında yıllık bazda azalış %84’e ulaştı.⁽¹⁾ UNWTO’nun 2021 yılı için uluslararası turist sayısına yönelik yaptığı iyimser ve kötümser öngörüler destinasyonlar arasında önemli farklılıklar olacağı kabulüyle 2019’a göre sırasıyla %63 ve %74 düşüş olacağı yönündeydi.⁽²⁾ Söz konusu bu tahminlerin delta varyantının yayılımını henüz artırmaya başladığı Haziran ayında açıklandığı göz önünde bulundurulduğunda yıl sonu gerçekleşmelerinin aşağı yönlü riskler taşıdığı söylenebilir.

Turizmin yakın vade performansı yalnızca bugün tehdit altında olan 100 milyon üzerindeki sektör istihdamını değil, dünya ekonomisini de yakından ilgilendiriyor. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) UNWTO senaryolarından yola çıkarak yaptığı hesaplamalara göre 2021’de uluslararası turizm aktivitesi geçtiğimiz yıla benzer biçimde seyreder ise küresel turizm gelirleri 2019’a göre 934 milyar dolar azalmış olacak. Ancak turizmin bağlantılı olduğu yiyecek-içecek, perakende, iletişim ve ulaşım gibi sektörlerdeki dolaylı etkilerle beraber küresel GSYH’deki toplam kaybın 2,4 trilyon dolar olacağı tahmin ediliyor.⁽³⁾ Yani ülkeler arası farklar mevcut olmakla beraber turizm gelirlerindeki bir birim düşüşün ekonominin toplamında 2,5 birimlik bir kayıp yarattığı ifade edilebilir.

Sektörün eski günlerine dönme çabası uzun vadeli bir mücadeleyi gerekli kılıyor. Bugün küresel bazda sektör uzmanlarının yarısına yakını (%49) turizm sektörünün 2019 seviyelerine geri dönebilmesi için 2024 ve sonrasını işaret ediyor.⁽⁴⁾ Toparlanma için gereksinim duyulan bu zaman dilimi bir yandan zorlayıcı olmakla birlikte, yapısal bazı düzeltmeler için de fırsat yaratıyor. Salgın öncesi dünya turizm aktivitesi yıllık %4 büyüme yakalarken, “aşırı turizm (overtourism)” gibi kavramlar da gündeme sıkça geliyordu. Özellikle Barcelona, Roma, Venedik ve Dubrovnik gibi popüler destinasyonlarda görülen yoğunluk, bu bölgelerde trafik sıkışıklığı, hava kirliliği, hayat pahalılığı ve kalabalık gibi negatif dışsallıklar yaratarak yerel halklar tarafında turistlere ve turizm endüstrisine tepkiye yol açıyordu. Uluslararası yolcu taşımacılığının kısıtlandığı son dönemde turistlerin kendi ülkelerini tekrar keşfetmeye başladığı görülüyor. Bu durum başta kırsal alanlar olmak yeni turistik odakların yeşertilmesi için uygun koşullar yaratabilir ve daha da önemlisi sektörün kazanımlarının ülkeler içerisinde de daha geniş kesimlere yayılmasına ön ayak olabilir. Bu yılki kutlamaların “kapsayıcı büyüme” vurgusu ile de örtüşen bu eğilimden faydalanabilmek için öncelikle aşılama çalışmalarında sürekliliğin devamının sağlanması, ardından turistlerin güvenini sağlayacak sağlık önlemleri ile dijital çözümlerin hayata geçirilmesi önem taşıyor.

^{(1)UNWTO istatistikleri}

^{(2)UNWTO. (2021). Tourists Numbers Down 83% But Confidence Slowly Rising}

^{(3)UNCTAD. (2021). COVID-19 and Tourism: An Update}

^{(4)UNWTO. (2021). World Tourism Barometer, May 2021}