Uzaktan Eğitimin Geleceği

Yaşadığımız pandemi sebebiyle hayat tarzlarımız keskin bir şekilde evde yaşama adapte oldu. İş, eğitim, sosyal alanlarımızı evlerimize sığdırmak zorunda kaldık. Her gün gittiğimiz işyerleri, okullar, restoranlar v.b. yerler evlerimizde yer buldu.

Uzun zamandır hayatımızda olan fakat son zamanlarda daha da yaygınlaşmış olan uzaktan eğitim modeli, zaman ve mekan ilişkisine bağlı kalınmadan, öğretim ve tasarım tekniklerini gerektiren, farklı teknolojilerle iletişim sağlayan, özgün, kurumsal ve yönetsel yapılanmayı gerektiren planlanmış bir eğitim modeli olarak tanımlanmaktadır. Uzaktan eğitimin tarihçesine baktığımızda çok eski dönemlerde de bu yöntemin kullanıldığını görmekteyiz. Uzaktan eğitimi 4 temel dönemde sınıflarsak;

Günümüzde uzaktan eğitim teknolojinin sağladığı imkanlarla kullanımı ve tercih edilebilirliği daha da artmıştır.

Pandemi İle Uzaktan Eğitime Geçiş Aşaması

Kısa sürede dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgınının etkilediği en önemli alanlardan birisi de eğitim sektörüdür. COVID-19 nedeniyle T.C. Sağlık Bakanlığı ve T.C. Milli Eğitim Bakanlığının ortak kararıyla tüm Türkiye’de 12 Mart 2020 tarihi itibarıyla okulöncesi, ilkokul, ortaokul, lise ve yükseköğretim kademelerinde eğitime kısa bir süreliğine ara verilmiştir. Ardından 23 Mart 2020 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı ve YÖK tarafından alınan karar ile birlikte yüz yüze eğitim yerine uzaktan eğitim sürecine geçilmiştir.

Bu süreçte T.C. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalarla birlikte uzaktan eğitim modeli hayatlarımızda hızlı bir şekilde yer bulmuştur. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 3 model üzerinde çalışma yapılmıştır. Bu uygulamalar; ilk model olarak EBA TV’nin ulusal olarak yayın yapmasıyla başlamış, ikinci modelde ise EBA çevrimiçi portal ortamına taşınmıştır. Üçüncü ve son modelde ise EBA çevrimiçi portalında interaktif bir çalışma ortamı olarak hazırlanıp, uygulanmıştır.

Türk Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV)‘nın COVID-19 salgınında yayınladığı rapora göre; Türkiye’nin 31 ilinden 368 veli görüşmesi yapılmış, sosyo–ekonomik olarak dezavantajlı olan öğrenciler ve velilerin durumları incelenmiş ve bunun sonucunda;

Öğrenciler uzaktan eğitim sırasında %50 oranında bilgisayar, %59 oranında cep telefonu v.b. iletişim araçları kullanırken, %4’ü herhangi bir iletişim aracı kullanmamıştır.
EBA TV’yi (1. Eğitim modeli) düzenli takip eden öğrencilerin oranı %83, EBA online platformunu (2. modeli) düzenli olarak takip eden öğrencilerin oranı %69, EBA platform interaktif eğitim modelini (3.eğitim modeli) düzenli takip eden öğrencilerin oranı %47 olarak gerçekleşmiş ve canlı ders katılımları ise %11 oranında olmuştur.

Teknoloji ile Gelişen Uzaktan Eğitim Modeli

Eğitim ve teknoloji, bireylerin yaşamlarını, uluslar arasındaki siyasal-ekonomik kültürel ilişkileri ve toplumların sosyal refah düzeylerini belirlemede en önemli faktörler arasındadır. Özellikle teknolojide yaşanan değişim ve gelişimler eğitimi, bağlı olarak da toplumu etkilemektedir. Bu nedenle teknoloji ve eğitim birbirleriyle ilintili kavramlardır.

Teknolojide yaşanan herhangi bir gelişme eğitimi şu yönlerde etkilemektedir¹:

Teknolojik ortamda yaşayacak bireylere gerekli genel yetenekleri kazandırma,
Teknolojik ortamın gerektirdiği niteliklere sahip insan gücünü yetiştirme ve teknolojik olanaklardan yararlanma.
Bu açıdan, eğitim-öğretim kalitesini arttıracak her türlü araç teknoloji olarak kabul edilmektedir. Eğitim-öğretimde teknoloji kullanmanın amacı; öğrenci, işveren, devlet gibi alıcılara, eğitim olarak daha iyi değer sağlamaktır ².
Eğitim ve öğretimde teknoloji kullanma nedenleri ise şunlardır²:
Eğitim ve öğretime erişimi arttırmak,
Öğrenimin kalitesini yükseltmek,
Eğitim maliyetlerini azaltmak,
Eğitimde maliyet etkinliğini sağlamak,
Teknolojik değişim zorunluluğuna karşılık vermek,
Öğrencilere çalışma ve özel hayatlarında ihtiyaç duyacakları becerileri teknoloji ile sağlamak.

Uzaktan eğitimin avantajları düşünüldüğünde,

Uzaktan Eğitimin Sistemleştirilmesi

Geçmiş dönemlerde yaygın bir şekilde kullanılan, belirli bir mekan ve zaman kavramına bağlı kalan geleneksel eğitim sistemi belirli sayıda öğrenciye ulaşılabilirken, teknolojinin vermiş olduğu imkanlar dahilinde uzaktan eğitim sistemi milyonlarca öğrencinin yer ve zaman kavramı olmaksızın eğitime ulaşmasını mümkün hale getirmiştir. Mesafeleri kısaltan bu sistem ile bir öğrencinin yurtdışında bir eğitime katılması için artık yurtdışına gitmesine gerek kalmamış, teknoloji ile bu eğitime olduğu yerden ulaşma imkanına sahip olmuştur.

Uzaktan eğitimin, gelip-geçici bir süreç olmayacağı, eğitimde giderek kendisine daha büyük bir uygulama alanı bulacağı düşünülmektedir ³. Fakat buradaki asıl önemli nokta uzaktan eğitim için oluşturulması gereken alt yapıdır. İnternet erişimi, öğretmen ve öğrenci ilişkisi ve ölçme değerlendirme sistemine kadar planlanıp hazırlanması gereken hususlar bir sisteme oturtulmalıdır. Uzaktan eğitim herkes için rahat bir kullanım haline getirildiğinde uzaktaki bir eğitim teknolojik bir araç kullanımıyla bizler için eğitime olan engeller daha da aşılmış olacaktır.

^{(1)Alkan, Cevat. Eğitim Teknolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık, 1997}

^{(2) Bates, A.W. Technology, Open Learning and Distance Education. London: Routledge, 1995.}

⁽³⁾^{5https://egitim.ogu.edu.tr/Haber/Detay/44/uzaktan-egitimin-gelecegi-ve-dijitallesme}