Genişleyen Ticaret Savaşına Doğru mu?
Ticarette korumacılıkta yeni bir aşamaya girdik. Dönemi yeni kılan korumacı eğilimlerin artması değil. Zaten iki Trump dönemi arasında da ticarette korumacı politikaların güç kazanmayı sürdürdüğünü görmüştük. ABD’de “dost ülkelerden tedarik” stratejisinin resmi dokümanlarda yer bulduğunu takip ettik, korumacı politika uygulamalarında yönün değil araçların farklılaştığını izledik.
Aşamanın yeni olarak tanımlanmasını gerektiren şey ek gümrük tarifesini gündeme getirmek için rekabet gücü, genç (bebek) sanayinin korunması gibi ekonomik motivasyonlara ihtiyaç duyulmaması. Tarifenin sadece oranı değil, kapsamı, muhatabı ve uygulamaya geçiş hızı önemli bir belirsizlik kaynağı. Ülkeler arasında yaşanan bir uzlaşmazlık, çok hızlı bir şekilde tarifelerde somutlaşan önemli bir tehdidi beraberinde getirdi geçtiğimiz hafta1. Tarifeler sıcak politik gündemin bir parçası hatta aracı haline geldi. Sıcak gündemde saatler içinde tam ters yönde sonuçlar doğurabilen bir haber akışı oluşabiliyor. Tarifelerin politik gündemin aracı haline gelmesiyle finansal piyasalarda hem oynaklık hem de orta-uzun vadeli belirsizlik artıyor; üretim, yatırım ve sermaye hareketlerini etkileyecek sonuçlar doğuruyor.
Peki korumacılıktaki bu yeni aşama daha yaygın ve güçlü bir eğilim haline gelirse? Sorunun cevabı ister istemez ticaret engellerinin karşılıklı yükseltileceği daha zor bir dünya görünümü içeriyor.
Kötümser senaryoya yönelmeden önce tarifelerin bedelini kimin ödeyeceğini hatırlayalım: tüketiciler. Hem tarifeyi uygulayan ülke hem de tarifeye maruz kalan ülke tüketicileri bu bedeli bölüşecek. Hangi oranda bölüşüleceğini döviz kurlarındaki değişim belirleyecek. İşte tarifenin tüketicilere ödeteceği bu bedel, orta-uzun vadede yaygın bir ticaret savaşının toplumsal desteğini azaltacaktır. Bunun yanına tedarik zincirleri üzerinden ülkeler arası yüksek bağımlılık da eklendiğinde kapsamlı ve yaygın ticaret savaşını destekleyen gerekçeler biraz daha zayıflıyor.
Bu gerekçelerin korumacılıktaki artışın yeni aşamaya geçmesini engellemediğini görüyoruz; geniş kapsamlı bir ticaret savaşına dönmesine engel olup olmayacağını izleyeceğiz.
