Pandeminin Eşit Olmayan Etkileri

COVID-19 salgının toplumun farklı kesimlerine etkileriyle ilgili çalışmaların sayısı artıyor. Geçtiğimiz ay IMF’nin yayınladığı bir çalışma 2008 yılında yaşanan Küresel Finansal Kriz ile pandemi krizinin bölüşümsel etkilerini karşılaştırıyor.⁽¹⁾ Çalışmanın bulguları resesyon dönemlerinde genç ve daha düşük eğitim seviyesindeki çalışanlar ile düşük gelir seviyesindeki grupların daha fazla etkilendiğine işaret ediyor. Pandemi krizinde ise Küresel Finansal Kriz’den farklı olarak kadınların daha olumsuz etkilendiği tespiti dikkat çekiyor. Sosyal izolasyona konu olan sektörlerde kadınların daha fazla çalışıyor olması pandeminin eşit olmayan etki yaratmasının altındaki faktörlerden biri olarak görülüyor.⁽²⁾

Sosyal mesafe uygulamaları geçtiğimiz aylarda uzaktan çalışma yaygınlığının artmasını da beraberinde getirdi. Ancak her ülkenin eşit derecede bu imkanının olmadığı biliniyor. Grafikten de görüldüğü gibi kişi başına gelir seviyesi ile uzaktan çalışılabilen işlerin arasında pozitif bir ilişki söz konusu. Dingel ve Neiman (2020 )’ın⁽³⁾ verilerini esas alarak uzaktan çalışılabilme oranına gelir grupları kırılımında da bakılabilir. Uzaktan çalışmaya uygun işlerin toplam işlerdeki oranı düşük gelirli ülkelerde %10,7 iken gelişmiş ülkelerde %35 seviyesinde gerçekleşiyor. Bu durum sosyal mesafe uygulamalarının işgücü piyasaları üzerindeki etkilerinin ülkeler arasında önemli ölçüde farklılaştığına işaret ediyor.

Uzaktan çalışabilme uygulamaları sadece ülkeler arasında değil, ülke içinde de eşit olmayan etkiler yaratıyor. Çalışmalar ülke içinde daha düşük gelire, daha düşük eğitime sahip kesimler, gençler ve kadınların uzaktan çalışma imkanlarının daha sınırlı olduğuna işaret ediyor.⁽⁴⁾

Uzaktan eğitim uygulamaları da hem ülkeler arası hem ülke içinde eşitsizliklerin daha belirgin olmasını sağladı. Her ülke yaygın eğitimin uzaktan gerçekleştirilmesi konusunda kendi yapısı dahilinde çözümler üretmişse de, bu çözümlerin etkinliği farklılaşmakta. Öğrencilerin ve öğretmenlerin bilgisayara erişim imkanı, internet bağlantısının varlığı ve hızı gibi değişkenler, uzaktan eğitimden eşit ölçüde faydalanılmasının önüne geçebiliyor. Pandemi nedeniyle uzaktan eğitim uygulamalarına devam etmek durumunda kalınması halinde ise orta vadede gelir gruplarına göre değişen ölçüde beşeri sermaye kaybı gündemde olacak.

Pandeminin eşitsiz etkilerini tespit etmek, bu etkilerin hafifletilmesi yönünde politika tasarlanmasına ve böylece toparlanmanın daha adil gerçekleşmesine katkı sunabilecektir.

^{(1)https://www.imf.org/en/Publications/WP/Issues/2020/06/19/The-Distributional-Impact-of-Recessions-the-Global-Financial-Crisis-and-the-Pandemic-49492}

^{(2)https://blogs.imf.org/2020/07/21/the-covid-19-gender-gap/?utm_medium=email&utm_source=govdelivery}

^{(3)https://www.nber.org/papers/w26948.pdf}

^{(4)https://blogs.imf.org/2020/07/07/teleworking-is-not-working-for-the-poor-the-young-and-the-women/}