Brexit’le Tetiklenen Yapılandırma Çabası

2019 yılının ilk çeyreğinde Brexit'in yarattığı endişeler altında otomotiv devlerinin yeniden yapılandırma faaliyetlerine şahitlik ediyoruz. BMW, Jaguar Land Rover ve Toyota ile başlayan seri Ford Europe, Ford UK, Honda ve Ford Motor Co'dan gelen haber akışı ile devam etti. Sektördeki kapsamlı yapılanmayı Brexit'in tetiklediği aşikâr ancak talep koşullarında yaşanan sert daralma ile bu çabalar Avrupa'dan Asya'ya da sıçramış durumda.

2018 yılı Eylül'ünde BMW bir İngiliz sembolü olan Mini'nin üretildiği Oxford fabrikasının 1 Nisan'da bakıma alınacağını ve üretimin duracağını açıklamıştı. 1 Nisan önemli bir gün, zira orijinal plana göre İngiltere’nin birlikten çıkışı bu gün gerçekleşecekti . Ocak ayında Hintli Tata grubunun sahipliğindeki Jaguar da 8-12 Nisan tarihlerinde üretime ara vereceğini açıkladı. Ancak firma bununla kalmadı: Çoğunluğu İngiltere'de olmak üzere istihdamda 4500 kişilik bir daralmaya gidileceğini belirtti (Firma 2018'de 1500 çalışanı ile yollarını ayırmıştı). Hemen hemen tüm otomobil üreticileri ile ortak olan sorundan, yani dizel motorlara olan talebin hızla gerilemesinden Jaguar da muzdarip, ancak Brexit’in yapılandırma faaliyetlerini hızlandırdığı ortada.

Olası bir çözümsüz çıkışın bir büyük mağduru da Toyota. Stok taşımayan (just-in-time) araç üreticisinin Burnaston'daki fabrikasında otomobil parçalarının stok ömrü sadece dört saat. Tedarik zinciri içerisinde Euro Bölgesi'nden fabrikaya günde ortalama 50 kamyon parça taşıyor. Brexit sonrası ortaya çıkacak gümrük duvarları bu zincirin halkalarının teker teker kırılması anlamına gelebilir. Toyota'nın İngiltere'de 3 bin çalışanı bulunmakta. Bir diğer Japon üretici Honda uluslararası üretim faaliyetlerindeki değişiklik kapsamında İngiltere Swindon'daki fabrikasını 2021 yılında kapatacağını açıkladı. Yılda 150 bin aracın üretildiği fabrikada 3,500 kişi çalışıyor. Honda, sektörde "emsali görülmemiş değişimler ışığında" elektrikli araç stratejisini hızlandırmak ve küresel operasyonlarda gerekli yeniden yapılandırmayı gerçekleştirmeye çalışıyor. Nissan Motor da Şubat başında İngiltere'de ürettiği X-Trail SUV'un yeni nesilinin üretimi Japonya'ya kaydıracağını, İngiltere'nin AB'den ayrılması nedeniyle uzun vadeli planlama yapmakta zorluk çektiğini belirtmişti.

Ford Motor ise üçüncü çeyrek finansallarında -3,3% EBİT gördükten sonra 10 Ocak'ta Avrupa'daki faaliyetlerinde %6'lık faaliyet kâr marjı hedefini açıklamıştı. Sebebi belli: Amerikalı GM, Opel'i Fransız Peugeot'a satınca Ford'un Avrupa'daki zararları epey görünür olmaya başlamıştı. Tahmin edilebileceği üzere bir sonraki adım küçülme olacaktı ve oldu. Bundan böyle Ford'un Almanya ve İngiltere'deki üretim bantları daralıyor. Şirket İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden herhangi bir anlaşma sağlamadan ayrılması halinde 1 milyar dolarlık bir maliyet ile karşı karşıya kalacağını Ocak ayında belirtmişti. Bundan böyle Ford kompakt arabalar için satışları sert şekilde gerileyen dizel motorlar üretmeyecek diye anlıyoruz. Avrupa'da artık sadece crossover ve SUV üretilecek. Almanya'daki faaliyetlerinde 5000'in üzerinde çalışanın işine son verileceği bilinirken İngiltere için henüz bir rakam zikredilmedi. Ayrıca Güney Amerika üretim bantları da merkezin sermayesini yemeye devam ediyordu. Beklenen oldu ve Ford Brezilya Sao Bernardo do Campo'da 1967 yılından bu yana üretim yapan ve 2,700'ün üzerinde kişinin çalıştığı fabrikasını kapatacağını, Güney Amerika'da ağır ticari araç üretimine son vereceğini açıkladı. Fabrikanın kapanması Ford'un Brezilya'da ticari araç yerine otomobillere odaklanacağını ve üretimi Bahia eyaletindeki yeni fabrikasında sürdüreceğini gösteriyor. Ancak fabrikanın kapanıyor olması sanayi üretimine bir darbe olacağı için Bolsonaro hükümetinin hiç hoşuna gitmeyecektir.

Ford bir yandan üretim, satış ve finansman faaliyetlerini yeniden yapılandırırken bir taraftan da Volkswagen ile çeşitli alanlarda işbirliği müzakereleri yürütüyor. İki şirket geçen ay ticari araçları (van ve pick-up trucks grubu) kapsayan bir işbirliğini anlaşması yapmıştı. Bu anlaşma kapsamında VW ticari vanların Türkiye'deki Ford Otosan fabrikasında yapılması olası. Ford, VW işbirliği anlaşmasının haricinde, ileride elektrikli ve otonom araç geliştirmenin peşinde, ama bunu işbirliği içerisinde de yapabilirler. Yatırımcılar müzakerelerinin ne sonuç vereceğini yakından izliyorlar. Ford ve Volkswagen ticari ve elektrikli araçların yanı sıra Güney Amerika gibi geniş coğrafyalarda üretim kapasitesini ortak kullanmak konusunda istişare yürüteceklerini belirtmişlerdi.

Bir haber de Kore devi Hyundai’den geldi. Güney Koreli otomobil üreticisi Hyundai Motor CEO'su Lee Won-hee'nin Çin fabrikalarında üretim kapasitesini düşürmeyi değerlendirdiklerini söylediği bildirildi.

Yıl zorlu (ve maliyetli) değişimlerle başladı ve devam edecek gibi…